vrijdag 22 april 2005

DE EUROPESE VREDESDREIGING: op weg naar "1 juni"

Het valt niet te ontkennen dat de naderende Europese Grondwet door zowel voor- als tegenstanders van het verenigde Europa als een belangrijke mijlpaal wordt gezien. Het palet van argumenten pro en contra is veelkleurig en sterk geurend. Zo horen we dat de Grondwet in feite niets anders is dan een samenbundeling van reeds bestaande bepalingen - dus in feite niets nieuws onder zon. Daarnaast horen we echter schrille geluiden van onder meer een minister Donner die oorlogsdreiging bespeurt, mocht de invoering van de Grondwet niet doorgaan.

Met het referendum van 1 juni in het vooruitzicht vragen wij ons af: men spreekt dan wel over een verenigd Europa, maar waar zijn haar inwoners: de Europeanen? Daarmee doelen we niet op de massa kuddedieren die moet worden gesust met zoethoudertjes of juist dient te worden opgeschrikt door onheilspellende scenario's over opdoemende Joegoslavische burgeroorlogen, zoals minister Donner dat onlangs deed. We denken dan aan Chesterton die sprak over de traditie als over de democratie van de doden. Het is dit "Europa van de doden" dat ontbreekt in het huidige Europa. En zonder de doden hebben wij geen boodschap voor de toekomende generaties. Want wie zelf geen boodschap heeft aan sprekende doden, zal zelf in zijn eigen dood slechts zwijgen.

De Europese droom

De Europese droom van eenheid werd (en wordt) vooral gevoed door dit ene woord: "Ne jamais", "Nie wieder", "Nooit meer" oorlog. Sinds Nicolaas van Cusa, Rousseau en - vooral - Immanuel Kant is het koor van vredeszangers aangezwollen in kracht en maakt haar gang naar de "Eeuwige Vrede" waarvan Kant en vele anderen droomden. Het is deze droom die Donner op 16 april j.l. deed zeggen dat de "Europese samenwerking zestig jaar vrede en voorspoed heeft gebracht". En met verholen dreiging voegde hij eraan toe: "Wie denkt dat het niet zo'n vaart zal lopen, moet even aan de Balkan denken."
De woorden van onheil en dreiging zijn veelvuldig, maar komen van de politici die zich bedreigd voelen door het volk. Dezelfde politici hebben na de Tweede Wereldoorlog de loopgravenoorlog vervangen door een economische oorlog. Door het volk te temmen richting economische voorspoed, en door de macht van het Geld te larderen met het "hogere" - de subsidie-cultuur - meende men een deksel te hebben gevonden om het "gevaar" Europa toe te kunnen dekken. De EU ontstond als Economische Gemeenschap. Dat is belangrijk om te vermelden. Het ging en gaat om stoffelijke welvaart, opgesierd met Cultuur. En dit Europa van Brood en Spelen wil geen Balkan. Tot elke prijs dient elke oorlogsdreiging die er vanuit de burger zou kunnen opspelen, de kop vermorzeld te worden.

Een zodanig vredesmotief klinkt nobel. Maar waartegen moet Europa beschermd worden. "Tegen de geesten die bezit kunnen nemen van de weerloze moderne zielen van de Europeanen Anno 2005?" Want alleen het zichtbare en tastbare, het gedemysticificeerde en geseculariseerde residu van wat Europa eens was mag meedoen. Het laagste moet worden uitgebannen door het hoogste te vernederen: door God te vermorzelen bannen we de oorlog voor eeuwig uit. Donner: Wie de staatsmacht gebruikt om zijn geloof te belijden (...) eindigt doorgaans met bloed aan zijn handen. En: "Degene die de staat tot een hemel wil maken, maakt hem tot een hel. De sneer naar Gods geboden doet Donner vergezellen met een sneer naar ons allen. Want het is alsof hij zegt: "En Europa moet bovendien beschermd worden tegen de Europeanen". Om een Balkan te voorkomen, zullen we maar zeggen. Maar ondertussen verklaart dit "Europa" zich tot een constante bedreiging ten aanzien van haar burgers.

Het Europa van het Geld

Door God te vervangen door de Economie en de Kerk door het Geld verklaart het nieuwe Europa de eeuwige oorlog aan het Oude Europa; aan haar goden, de geesten beneden en boven de wateren en aan de Europeanen zelf. Het beteugelde gevaar Europa kan immers niet los worden gezien van ons, haar bewoners? De panische angst voor dat wat Europa werkelijk is, is vleesgeworden in een minister Donner. In hem manifesteert zich de algemene angst voor het sterke en viriele, voor dat wat zich niets aantrekt van onze kunstmatige regels, protocollen en constituties. Voor datgene dat zich tooit met namen als een Samir A. of een Mohammed B.

Op de een of andere wijze weigert men in te zien dat deze mensen niet zozeer een gevaar zijn, maar klassieke aloude vijanden. Een vijand is een concrete persoon die een concrete - en wel degelijk gevaarlijke (!) - macht vertegenwoordigt. Een vijand kun je respecteren en liefhebben door hem te voeden als hij op de grond ligt. Maar wanneer hij zich heeft gesterkt, dient men hem te verslaan of te bekeren voor de eigen zaak.

Door vijanden te transformeren tot gevaar ontkomt men aan elke concrete verantwoordelijkheid. Een gevaar is abstract en kan met effectieve maatregelen worden verholpen. In het gevaar manifesteert zich de therapeutische, liefdeloze en eerloze geest van het Ersatz-Europa van Donner c.s. Dit Europa heeft geen "zaak" waar men zich toe kan bekeren. En ook geen "zaak" waarvoor men kan vechten, sterven en als het moet: doden. Het atheïstische Europa van Cliteur, Chirac, Donner en Balkenende is een Europa zonder geloof om te sterven, te doden en te leven. Zonder zicht op de reële mens die niet begrepen kan worden zonder zijn "laagheid" en zijn "hoge staat", borduurt het verenigde Europa voort op de Verlichtingsmachine die zich meer met de productie van idealen en abstracties bezig houdt, dan met echte mensen van vlees en bloed.

Het eeuwige gevaar

Maar er speelt meer. Door te verwijzen naar het eeuwige gevaar appelleren Donner en de zijnen verder op de oerangst van Europa: de angst van alles tegen iedereen – de angst van een ieder voor zichzelf. In Donners woorden manifesteert zich het feit dat wij allemaal een gevaar vormen voor de eeuwige vrede van het moderne Europa. Want de mens is een gewelddadig wezen. En de eeuwige gewelddadigheid van de Europese mens roept om een eeuwig-sterk, verenigd en "vredelievend" Europa. Het "vlees zonder God" en de "natuur zonder genade" is een constant gevaar voor zichzelf. Slechts schaalvergroting biedt de oplossing: het creëren van een doolhof waarin zelfs de sterkste geest zichzelf verliest.

Het sterke Europa van veiligheidsdiensten, sociale regelgeving, Brusselse bureaucratie en antikartelwetgeving is in feite één grote tegenspraak met haar eigen Preambule: de waarden van de Verlichting en van het Humanisme. De Rede en de Zeden hebben het namelijk niet gered. Het is zoals prof. Kees Schuyt van de Wetenschappelijke Raad voor Regeringsbeleid en medeopsteller van het WRR-Rapport Waarden, normen en de last van het gedrag, het zegt: waarheid is mooi, maar het veroorzaakt vooral ruzie. Volgens hem moet de overheid zich in het kader van normen en waarden niet zozeer richten op idealen en denkbeelden, maar op het onderliggende gedrag. En een Gabriël van den Brink van het CDA valt hem hierin geruisloos bij.

Het cynische hart van het nieuwe Europa heeft een newspeak ontwikkeld om alles uit te leggen in haar tegendeel. Ze is werkelijk in staat om tegelijkertijd de waarden van Verlichting, Franse Revolutie en Humanisme te bejubelen en dit "Europa van de gedeelde waarden" (Balkenende) te gebruiken als wapen. En als het aan Donner ligt: als pistool op de borst.

En de newspeak liegt er niet om. Zo zal het nieuwe Europa instaan voor het vrije ondernemerschap. De werkelijkheid is echter dat ze de schaalvergroting voedt van bestuur en bedrijfsleven en zo de werkelijke ondernemer kapot vermaalt in de molens van de ambtelijkheid en de multinationals. Hetzelfde kan van de democratisering worden gezegd. Men poogt daadwerkelijk de mythe op te voeren dat hoe meer mensen mogen stemmen over steeds meer zaken, dat dan de burger sterker zal worden. Als een half miljard mensen gaan bepalen wat ik morgen op mijn bord krijg is het ultimum van de Europese democratie een feit.

Het werkelijke gevaar

Niet iedereen legt zich bij de Euro-hausse neer. Tal van groepen, van links tot rechts komen in actie om de burger te bewegen op 1 juni "nee" te zeggen tegen de Europese Grondwet. Met dezelfde beginselen in de hand als degenen die zweren bij de nieuwe grondwet: vredesdrang, Verlichting, Humanisme en Revolutiedrang, komt men in actie tegen een Europa dat men niet wil. Maar ook hier is onze vraag: is angst de drijfveer of zijn er ook hier nog hogere idealen: dat van het Oude Europa dat geen vrede tot elke prijs wil en zich niet schaamt voor haar geschiedenis van God en duivel van vlees en geest?

Het beeld van het huidige Europa is het beeld van een Europa dat bang is voor zichzelf en vooral bang is voor haar inwoners en de inhoud van haar verleden. Het verenigde Europa is dan ook een Europa zonder Europeanen. En wie deze vredesdreiging wil tegenhouden, zal meer dienen te verzinnen dan louter en alleen voor of tegen te stemmen. Die zal dienen in te zien dat achter de doodsmaskers van een vleesgeworden oorlogsdreiging van alles tegen iedereen de doodsmaskers grijnzen van Verlichting, Revolutie en Humanisme. Die zal niet meer gerust kunnen slapen bij enkel en alleen verhaaltjes over “culturele diversiteit” en een “sociaal manifest”. Dit zijn slechts middelen om de massa’s in toom te houden en te misleiden. En de massa’s, dat zijn in Brusselse ogen U en ik.

Noot

Enkele tegenstanders van de nieuwe Europese grondwet hebben zich verenigd onder EU_NEE. Met name het artikel Een Grondwet om Europa te vernietigen van Bill Jamieson is de moeite waard.


Lees verder...