WERK VOOR IEDEREEN

Menigeen zal zich de ogen hebben uitgewreven. Marc Rutte wil de bijstand sluiten voor iedereen die niet arbeidsongeschikt is. Betekent dit dat Rutte een arbeidsgarantie afgeeft voor iedere wereldburger of wil hij simpelweg de PvdA aan de absolute meerderheid helpen?

In een interview met Elsevier, dat deze week verschijnt [1], verklaarde staatssecretaris van Onderwijs Marc Rutte dat hij de mensen in plaats van een bijstandsuitkering te geven aan het werk wil zetten. Rutte: "Desnoods volgen ze een extra opleiding of gaan ze schoonmaakwerk doen in een tehuis." Om elke overeenkomst met de aloude Melkertbaan uit te sluiten verklaarde hij: "Let op: ze krijgen géén Melkertbanen tegen 120 of 140 procent van het minimumloon. Voor maatschappelijk nuttig werk ontvangen ze de helft tot 70 procent van het minimumloon: 50 euro per dag. Zo haal je die mensen uit de cultuur van achteroverleunen.".

Marc Rutte, die ook in de race is voor het lijsttrekkerschap van de VVD voor de Tweede-Kamerverkiezingen volgend jaar, denkt dat de werkeloosheid zal verdwijnen door economische groei en vergrijzing: "We sleuren iedereen de arbeidsmarkt op (...) want dan is er letterlijk werk voor iedereen." Rutte wil dat mensen die nu in de bijstand zitten, net als veel allochtonen een eigen bedrijfje starten, bijvoorbeeld een kapperszaak.

Je kunt Marc Rutte geen gevoel voor timing ontzeggen. Nu de gezamenlijke coalitiepartijen samen zowat lager staan dan alleen al de PvdA, lijkt de staatssecretaris hèt middel te hebben gevonden om zijn belofte waar te maken niet met de PvdA in de regering te stappen. Een paar van deze uitspraken en de PvdA kan in haar eentje het land regeren, zonder de steun van de VVD of van wie dan ook.

De vraag of zijn uitspraken duiden op politieke moed of niet hangt natuurlijk niet af van de electorale vraag, maar mag daar ook niet los van worden gezien. Het volk is misschien verwend en verward, maar daarom nog niet helemaal gek. De concurrentiedruk op het bedrijfsleven neemt toe. Kennis verdwijnt uit ons land. Zowel laagwaardige als hoogwaardige banen verdwijnen uit ons land. Zowel ICT'ers als vrachtwagenchauffeurs kunnen het niet bolwerken tegen de goedkope arbeid van Oost-Europeanen als Aziaten. Getuigt het van wijsheid om al deze mensen met onderhuidse angsten naar de PvdA en de SP te jagen?

Verder is het merkwaardig om een kandidaat-lijsttrekker van de VVD uitspraken te zien doen over de vergrijzing, terwijl zijn partij niets wil weten van bevolkingspolitiek. Is vergrijzing alleen een zegen? Wat als bij voortdurende vergrijzing er een krapte op de arbeidsmarkt ontstaat? Zullen de lonen dan niet dermate stijgen dat arbeid simpelweg te duur wordt in ons land en prijzen we ons dan helemaal niet uit de markt vergeleken met landen als India?

Het inzetten op grootschaligheid, deïndustrialisatie, transport en distributie, het verwaarlozen van innovatieve high-tech-industrie de afgelopen decennia, heeft ervoor gezorgd dat veel werkgelegenheid niet meer afhankelijk is van kennis en ervaring, maar van prestatie, prestatiedruk en productiviteit. We hebben zo de afgelopen decennia structureel een infrastructuur afgebroken i.c. verwaarloosd om juist oudere werknemers te kunnen blijven waarderen en aan het werk te houden.

Om weer zo'n structuur op te zetten van kleinschaligheid, specialisatie, innovatie en vakmanschap is er een cultuur nodig die sterk leunt op familiestructuren. Dezelfde structuren die ook zouden moeten dienen om een "sociale bijstandscomponent" te leveren aan de maatschappij in het klein. Diezelfde sterke economische, sociale en innovatieve structuren zijn echter opgeblazen door tal van overheidsmaatregelen, waaronder het toestaan van massale immigratie.

Ook het beleid van de liberalen - of ze nu Marc Rutte heten of Barbie-papa Rita Verdonk - is er steeds op gericht geweest deze structuren - voor zover ze nog bestaan - te veronachtzamen of zelfs te beschadigen. De harde woorden van Rutte krijgen zo noodgedwongen iets hardvochtigs. Want wie enerzijds de zwakkeren in de samenleving steeds afhankelijker maakt van de overheid om daarna anderzijds als overheid deze mensen op te jagen in een richting vol gevaren en zonder borgen, verwart campagne voeren voor een partij met het besturen van een volk. Maar niet de partij bepaalt de koers van de politiek, maar het belang van het volk dat is toevertrouwd aan haar bestuurders.

Het belang van ons volk wijst ook en allereerst in de richting van andere hoopvolle gebaren van de hand van Rutte of van zijn collega's. Zoals "grenzen dicht voor de Polen en voor anderen". En "Europese grenzen dicht voor Aziatische producten". En "familie eerst". En "kleine bedrijven en familiebedrijven krijgen voorrang boven grote ondernemingen en multinationals". Niets is er wat in deze richting wijst. Rutte suggereert een belofte van werk, maar de basis van deze belofte is weinig meer dan wishfull thinking.

De uitspraken van Rutte blijven op deze manier dan ook flink in de lucht hangen. Net als die van zijn mede neoliberale collega's van VVD-huize, D'66-huize en CDA-huize. Om van de linkse partijen (PvdA, GroenLinks, SP en ChristenUnie) maar geheel te zwijgen. Waar Verdonk op staatkundig gebied een ontstellend gebrek aan constitutioneel denken laat zien, toont Rutte dit op sociaal-economisch vlak.

Natuurlijk, uiteindelijk zal iedereen elkaar wel weer inhalen in één grote afbraakslag. Maar de afbraak van de samenleving van gezonde verbanden, het negeren van de historische en religieus-culturele basis van ons land, samen met het ontwijken van de vragen naar grenzen aan vrijhandel en markt en de grenzen aan de macht van multinationals, maakt dat bij iedere normale burger zo langzamerhand de rillingen over de rug moeten gaan lopen.

Het wachten is op politici die eerst hun aandacht richten op de economische, sociale, culturele en staatkundige orde om van daar uit ferme uitspraken te kunnen en te mogen doen. Alleen bestuurders die de familie en de begrensde gemeenschap, lokaal en nationaal, voorop stellen, zijn in staat de reikwijdte te zien van hun woorden.

Noot

[1] Rutte: geen uitkering voor iedereen die kan werken Elsevier d.d. 11/04/2006; en "Rutte: geen bijstand voor iedereen die kan werken", De Telegraaf 11/04/2006.