HERHALING MAAKT MACHT

Het woord beschaving zegt het al: een cultuur is een kwestie van schaven, bijschaven en wegschaven. De maatschappij is dan ook een ander woord voor een verzameling slijpstenen. De kracht van deze handelingen zit 'm in de voortdurende herhaling. Want herhaling maakt macht.

Geen cultuur zonder herhaling. Tradities worden overgeleverd. Kennis wordt gerepeteerd en onderwezen. Religieuze rites worden volgens de seizoenen uitgevoerd. Beschaving is een kwestie van leren, afkijken, nadoen, zelf voordoen en doorgeven.
De moderne herhaling werkt echter anders. Die is er niet om te leren, maar om af te leren wat generaties voor ons nog wel wisten en doorgaven. De moderne geschiedenis van politiek Nederland - en die van het Westen - is er één van blijven hameren en niet stoppen met drammen als het ging om abortus, homohuwelijk, euthanasie, staatsopvoeding, etc. er doorheen te krijgen. Wat het gros van de mensen eeuwenlang - en natuurlijkerwijze - volstrekt abnormaal en absurd vonden, moest erin worden geslepen. Neem nou bijvoorbeeld het homohuwelijk. Het is nog niet zo lang geleden dat het gros van de Nederlanders en ook het gros van CDA'ers en VVD'ers hier niets in zag. Maar de homolobby en de linkse politiek en de media hebben er bij ons volk ingepompt dat dit moest kunnen en dat juist er tegen zijn voltrekt abnormaal is.
Hetzelfde met euthanasie. Door te blijven hameren op deze issue door protestantse kerken en linkse partijen is langzamerhand de publieke opinie radicaal omgedraaid. Je bent nu een freak als je anders denkt.

Dit vooroordeel werkt door in de politiek. Illustratief is de uitspraak van Trouw journalist Cees van der Laan in de Trouw van 19 maart 2007: "Als je maar genoeg blijft herhalen dat dit een probleem is dan zal een deel van het volk je uiteindelijk wel geloven, lijkt de strategie van Wilders." Politici als Balkenende, Bos, Rutte en Rouvoet mogen gerust hun bedwelmende mantra's blijven herhalen. En de commercie herhaalt haar commercials tot onze portemonnee leeg is. Media als de NRC mogen campagne voeren tegen rechtse politici - en wat is een campagne zonder herhaling? Maar dan houdt het op.

Als anderen het doen, is het niet grappig meer. Natuurlijk: de NRC mag zich gerust "slijpsteen van de geest" noemen. Iedereen mag in dit land als slijpsteen slijpen, vijlen en schuren wat men wil. Dwars door de roest, dwars door de lak en dwars door de carrosserie heen en als het moet dwars door het motorblok van de Staat der Nederlanden.

En het werkt. Door steeds maar te herhalen zijn liberalen, katholieken, gereformeerden en nette burgers van het geloof afgevallen dat een enkele generatie nog normaal was, leidinggevend en rustgevend. Met moderne en linkse ogen bekeken is drammen en herhalen dus goed. Vergeet het maar. Het is goed zodra het linkse moment is aangebroken. Daarna moet iedereen er met de handen vanaf blijven.

Het is daarom buitengewoon grappig wat meneer Van der Laan hier zegt. Het is namelijk vooral een aanval op zichzelf, op zijn collega's en op de gevestigde orde die hij meent te moeten verdedigen.