LEON SNAPT HET NIET

Leon de Winter snapt het niet. Op zijn Elsevier-duo-weblog legt hij de vraag neer hoe het komt dat het gelukkigste volk ter wereld zo massaal op een protestpartij als de SP stemt. Volgens hem "een partij met ouderwetse arbeideristische praatjes en de ronkende retoriek van de communistische havensjouwer."

Voor wie leeft in een Nieuwe Tijd, waarvan de uiteinden van de spanningsbogen staan in Amsterdam, New York en Los Angeles, is het zeker onbegrijpelijk dat enqueteurs ongelijk hebben en de mens meer behoeftes heeft dan geld en vreten.
Mijn medeblogger Sint Anthonius poneert graag de vraag naar het goede leven. Die wordt volgens hem nauwelijks nog gesteld. Hij heeft gelijk. Ook mensen die het er goed van leven, zoals De Winter, snappen deze vraag niet meer.
Wie echt verbaasd is, probeert te begrijpen. Die probeert zich in te leven (vrij lastig voor een moderne romancier, ik weet het). Die ridiculiseert niet het klootjesvolk, maar probeert èn er tussen te staan, èn hij probeert vanuit een hoger perspectief verbanden te ontdekken die het waarheidselement in het geconstateerde relateert aan een bredere verklaring die meer en beter verklaart dan de verklaring die de zelfbenoemde leiders het klootjesvolk voorhouden. Iemand die echt verbaast is, probeert als het ware te de-ridiculiseren.
"Waarom zijn gelukkige mensen zo ontevreden?" En "waarom doet het dokwerkersidioom het zo goed bij vrouwen in de verpleging en yuppen aan de Keizersgracht?" Waarom zijn normale mensen in staat normale motieven te verbinden met een beweging die het normale exploiteert ten behoeve van doeleinden die uiteindelijk de levens van deze normale mensen vernietigen? En waarom zijn er zelfs goedbedoelende "leidslieden" die zichzelf niet alleen meenemen in drogredenen, maar deze ook anderen voorspiegelen? En met succes?

Wie minder vooringenomen is dan De Winter zou meteen denken: "Waarom zeggen mensen tegen onderzoekers dat ze gelukkig zijn terwijl ze diep van binnen een en al onvrede zijn?" Of: "Wat kopen mensen voor geluk wanneer je dolgedraaid wordt in een sociaal-economische machine die als het aan mensen als Afshin Ellian ligt zeven dagen in de week en 24 uur per dag door- en doldraait?"
Wat voor maatschappelijke druk beweegt mensen ertoe te zeggen dat ze gelukkig zijn terwijl ze het niet zijn? En geloven ze daadwerkelijk in hun eigen geluk? Of is een constante druk die is geïnternaliseerd? Een roep uit een wereld zonder transcendent perspectief waarin de ware besetemming in het hier en nu moet "gebeuren" anders is er de oneindige zinloosheid van het bestaan?

Mensen stemmen geen SP omdat ze van nature tegen Israël zijn of het altijd stiekum al waren. Ze willen ook geen economische zelfvernietiging. Of omkomen in de buitenlanders. Ze worden voor de gek gehouden - zeker. Maar eerst was er iets dat zo klaar was als een klontje en alleen bij een partij als de SP weerklank vond: er zijn grenzen aan globalisering, zelfverrijking, atomisering, Eurocentrisme, anonimisering, etc.
En de SP heeft dat begrepen en is er ingedoken. Bij gebrek aan een rechts alternatief kon ze zo groot worden. Omdat een CHU, een KVP, een VVD en een ARP haar klootjesvolk hebben verraden. En ook een PvdA. En omdat elk rechts initiatief meteen gedemoniseerd wordt, ook door "rechts". Of omdat men er achter komt dat veel rechtse initiatieven weinig meer zijn dan liberale opgewarmde prak waar iedereen beter van wordt, behalve de massa.

Leon de Winter snapt het niet. En velen met hem doen het niet. Veel ondernemers zijn nog steeds zo gek dat ze op een VVD stemmen die het Midden- en Kleinbedrijf om zeep wil brengen. Veel christenen zijn nog steeds zo gek dat ze op een CDA of een CU stemmen. Wanneer al die mensen doorkrijgen dat ze beduveld worden, raken ze op drift. En kunnen ze bij een SP terecht komen. Een SP maakt misbruik van het concrete. Maar anderen negeren het concrete.
Veel mensen hebben de buik vol van abstracte markttheorieën of van abstracte deugdenleren of cultuuridealen. Veel mensen proeven de minachting voor de gewone werkman wanneer doodleuk Polen hiernaar toe worden gehaald om hetzelfde werk voor een habbekrats te doen.
Leon snapt het niet. Seculiere humanisten snappen er net zo lang niets van tot ze zelf van het toneel zijn verdwenen. Ze snappen niets van het volk. Niets van de geschiedenis. En niets van zichzelf. Slaap lekker Leon.